Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính, gây ra bởi virus. Bệnh gây nguy hiểm và để lại biến chứng lâu dài, nhất là đối với nam giới. Do đó, việc nhận biết dấu hiệu quai bị sẽ giúp mọi người phát hiện và can thiệp điều trị từ sớm. Từ đó, tránh lây lan cho cộng đồng, tránh gây những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Để biết dấu hiệu quai bị cũng như các thông tin về bệnh cùng My Auris theo dõi bài viết sau đây nhé.
Mục Lục
Quai bị là bệnh gì?
Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus quai bị có tên là Mumps virus. Đây là virus thuộc giống Rubulavirus, họ Paramyxoviridae. Virus này thường lây lan qua đường ho, hắt hơi hay các tiếp xúc với nước bọt từ người nhiễm virus.
Theo thống kê về bệnh trên toàn cầu, tỷ lệ mắc bệnh quai bị cao ở những khu vực đông dân cư, nơi có khí hậu thường xuyên mát hay lạnh, khu vực có đời sống chưa được cao,…
Tỷ lệ tử vong do bệnh quai bị rất thấp, tuy nhiên tỷ lệ mắc biến chứng nguy hiểm lại cao như mắc viêm não, viêm màng não hoặc viêm nhiều tuyến.
Nguyên nhân gây bệnh quai bị
Trước khi tìm hiểu các dấu hiệu quai bị, mọi người nên biết nguyên nhân gây bệnh quai bị để có thể nhận biết và phân biệt một cách nhanh chóng.
Quai bị có mặt trên toàn thế giới và bệnh không có ở động vật mà chỉ có ở con người. Từ trẻ nhỏ, thanh thiếu niên đến người lớn đều có thể mắc bệnh. Nguyên nhân gây ra bệnh do virus quai bị (Mumps virus), thuộc họ Paramyxoviridae gây nên. Virus này có thể sống và tồn tại khá lâu ở bên ngoài cơ thể, khoảng từ 30-60 ngày ở nhiệt độ từ 15-200 độ C. Và vi khuẩn này bị tiêu diệt nhanh chóng khi ở nhiệt độ trên 560 độ C hoặc dưới tác động của các hóa chất diệt khuẩn.
Bệnh lây từ người sang người qua đường hô hấp và thời điểm dễ lây nhất là vào 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng hay 6 ngày sau khi triệu chứng biến mất. Người lành bị lây thông qua nước bọt hay dịch tiết mũi họng chứa virus khi người bệnh hắt hơi, ho, nói chuyện, khạc nhổ,…
Dấu hiệu quai bị
Việc nhận biết dấu hiệu quai bị sẽ giúp mọi người có những biện pháp can thiệp và điều trị kịp thời trước khi bệnh diễn biến quá nặng. Từ đó, tránh được những biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng và sức khỏe cơ thể.
Thông thường, các dấu hiệu quai bị thường xuất hiện sau 2-3 tuần tính từ thời điểm nhiễm virus và giảm dần trong các tuần tiếp theo. Khi bị quai bị, người bệnh có thể nhận biết dấu hiệu đặc trưng của quai bị là một bên hay cả hai bên tuyến nước bọt mang tai bị sưng và đau. Một số trường hợp nặng còn sưng đau tới tận góc xương hàm dưới của mang tai.
Dấu hiệu quai bị trải qua 4 giai đoạn như sau:
Giai đoạn ủ bệnh: thường kéo dài từ 14-24 ngày, hầu như không xuất hiện triệu chứng lâm sàng trên người bệnh.
Giai đoạn khởi phát với các triệu chứng xuất hiện đột ngột như:
- Đau đầu, khó chịu trong người
- Ăn kém, chán ăn, cơ thể suy nhược
- Sốt nhưng không cao, không gây lạnh run
- Họng và góc hàm bị đau
- Đau ở góc dưới của xương hàm
- Tuyến mang tai sưng to dần và đau nhức
- Cơ thể mệt mỏi.
Giai đoạn toàn phát dấu hiệu quai bị như sau:
- Sưng to và đau nhức một bên tuyến mang tai rồi đau lan dần sang bên đối diện và các tuyến nước bọt khác.
- Sốt cao 39-40 độ C trong 3 ngày đầu của bệnh, dễ gặp nhất là những trường hợp viêm màng não, viêm tinh hoàn.
- Chán ăn, đau đầu, khó nói, khó nuốt, đau bụng
Giai đoạn hồi phục:
Một tuần sau khi khởi phát dấu hiệu quai bị của giai đoạn toàn phát thì triệu chứng đau, sưng tuyến mang tai, đau họng, đau đầu, khó nuốt cũng giảm dần và từ từ biến mất. Với những trường hợp dấu hiệu quai bị thể hiện bên ngoài tuyến nước bọt sẽ khiến cho hệ thần kinh bị tổn thương với các hiện tượng sau:
- Viêm não: người bệnh xuất hiện dấu hiệu ớn lạnh, sốt cao, đôi khi lạnh run, nôn ói, nhức đầu, đau bụng. Đối với nam giới bị tinh hoàn cứng, đau nhức và sưng to, da bìu đỏ.
- Viêm màng não: với các biểu hiện như nhức đầu, sốt cao, nôn ói, rối loạn hành vi tác phong, cổ cứng, co giật.
- Viêm tụy cấp: thường không xuất hiện triệu chứng, nếu bị nặng sẽ tạo nang giả với biểu hiện nôn, đau thành bụng, sốt cao, trụy mạch,…
Biến chứng của bệnh quai bị
Nếu không nhận biết dấu hiệu quai bị sớm và điều trị đúng cách sẽ gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. Trong đó, thường gặp nhất chính là:
- Viêm tinh hoàn: lo ngại nhất chính là hiện tượng teo tinh hoàn dẫn đến vô sinh.
- Viêm buồng trứng: các chị em sẽ thấy đau bụng, rong kinh. Nếu như đang mang thai 3 tháng đầu mắc bệnh thì tỷ lệ sinh non hoặc thai chết lưu cao.
- Nhồi máu phổi
- Viêm tụy cấp tính
- Viêm cơ tim
- Viêm não, viêm màng não
Cách phòng tránh bệnh quai bị
Quai bị được đánh giá là bệnh lành tính nhưng lại gây ra nhiều chứng nguy hiểm, nặng nề cho sức khỏe sau này. Đặc biệt, bệnh vẫn chưa có thuốc đặc trị, vì thế việc phòng bệnh vô cùng quan trọng và là giải pháp tối ưu nhất để bảo vệ sức khỏe.
Để phòng bệnh hiệu quả, trước hết người dân cần phải được nâng cao ý thức về phòng bệnh, hiểu về bệnh cũng như các tác hại của bệnh gây nên. Đặc biệt là di chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, đặc biệt ở nam giới có thể gây vô sinh.
Việc tiêm phòng vaccine là một trong những giải pháp tối ưu nhất trong phòng bệnh quai bị. Vaccine quai bị có thể sử dụng sớm cho trẻ từ 12 tháng tuổi. Hiện nay, ở Việt Nam thường dùng vaccine kết hợp sởi – quai bị – rubella. Các vaccine được nghiên cứu an toàn và có tính hiệu lực cao, có khả năng bảo vệ lên đến 95% và miễn dịch có thời hạn lâu bền.
Bên cạnh việc tiêm vaccine phòng bệnh, mọi người cũng nên thực hiện một số cách sau đây để phòng tránh bệnh:
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên bằng xà bông diệt khuẩn
- Súc họng bằng nước muối hay các dung dịch chuyên dụng có tính diệt khuẩn
- Khu vực nhà cửa cần được vệ sinh sạch sẽ, dọn dẹp thông thoáng
- Trường học, công ty, nơi làm việc,… cũng phải được vệ sinh thường xuyên, ngăn ngừa bệnh truyền nhiễm
- Khi có người bệnh nên được cách ly và xịt khuẩn ngay lập tức
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, công cộng
Qua những thông tin về dấu hiệu quai bị được chia sẻ trong bài viết, hy vọng mọi người bổ sung thêm kiến thức hữu ích. Từ đó, biết cách phòng tránh và nâng cao ý thức vệ sinh cá nhân cũng như nhà cửa sạch sẽ.
Anh Thy
Hotline