Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra tình trạng này bởi do virus gây bệnh. Hơn nữa, bệnh này có khả năng lây lan trong cộng đồng và có thể gây ra nhiều biến chứng lâu dài cho sức khỏe, nhất là sức khỏe sinh sản của năm giới. Vậy biểu hiện của quai bị như thế nào và cách điều trị ra sao, hãy đọc bài viết dưới đây để tìm ra hướng xử trí an toàn.
Mục Lục
Bệnh quai bị là gì?
Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị có tên khoa học là Mumps virus, chúng thuộc giống Rubulavirus và họ Paramyxoviridae gây ra. Thông thường, virus sẽ lây qua con đường hô hấp bằng cách hắt hơi hay tiếp xúc với nước bọt từ người bị nhiễm virus lây sang người khác.
Theo số liệu thống kê, đây là bệnh phổ biến trên toàn cầu. Hơn nữa, tỷ lệ mắc quai bị ở khu vực đông dân cư sẽ cao hơn khu vực khác như khu vực có khí hậu thường xuyên mát hoặc lạnh, khu vực có đời sống chưa được cao,..
Tại Việt Nam, quai bị là bệnh phổ biến, thường gặp các triệu chứng nhiều nhất vào các mùa trong năm và bùng phát theo từng cụm dịch vừa và nhỏ. Cứ khoảng 100 người dân thì tỷ lệ mắc bệnh dao động khoảng 10 – 15%, hơn nữa bệnh này thường tập trung nhiều ở miền Bắc, Tây Nguyên.
Thông thường, tỷ lệ tử vong do virus quai bị gây rất thấp. Tuy nhiên, không ít trường hợp bệnh này dẫn đến các biến chứng nặng như viêm não, viêm màng não hoặc viêm nhiều tuyến.
Biểu hiện của quai bị thường gặp như thế nào?
Bệnh quai bị có thể xuất hiện ở thanh thiếu niên hay người lớn đều có thể mắc bệnh. Nguyên nhân là do virus gây ra và lây qua đường hô hấp, ăn uống và giọt bắn khi bệnh nhân ho, hắt hơi và giao tiếp.
Bệnh quai bị có thể gây ra các biến chứng thường gặp như:
- Sốt, cơ thể đau nhức khắp người và đau cơ;
- Mệt mỏi và cảm giác chán ăn;
- Buồn nôn và nôn;
- Sưng đau ở vị trí như cổ, má hoặc hàm..
- Một số bệnh nhân sưng các hạch khác như tinh hoàn;..
Một số trường hợp hiếm gặp hơn, bệnh quai bị có thể gây ra nguy hiểm đến tính mạnh. Hơn nữa, khi người lớn mắc bệnh này sẽ dẫn đến tình trạng nghiêm trọng hơn so với trẻ mắc quai bị. Tuy nhiên, bệnh này vẫn chưa có thuốc điều trị.
Sau khi nhiễm virus từ 7 – 14 ngày, người bệnh sẽ có một số dấu hiệu như khó chịu, mệt mỏi, chán ăn, ớn lạnh và đau bên góc hàm. Sau khoảng 3 ngày, tuyến tai của bệnh nhân sẽ dần sưng to và giảm dần trong khoảng 1 tuần.
Song song đó, vùng sưng của quai bị thường bị sưng ở má, dưới hàm. Trong một số trường hợp đặc biệt có thể lây lan đến ngực gây phù trước xương ức. Khi người bệnh sẽ có cảm giác đau ở vùng bị sưng nhưng da ở vùng sưng không nóng và sung huyết.
Biến chứng thường gặp khi mắc bệnh quai bị
Đây là bệnh lý thường ít gặp ở người lớn nhưng biến chứng quai bị ở người lớn nặng nề hơn so với trẻ em.
Biến chứng ở nam giới
- Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn: Biến chứng này thường chiếm khoảng 20 – 35% năm giới sau khi mắc bệnh sau tuổi dậy thì. Biểu hiện là tính toán sưng to, mào tinh căng phù lên. Tình trạng viêm này có thể kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Sau đó, khoảng 50% trường hợp có teo dần tinh hoàn, giảm tỷ lệ sinh tính và có thể gây vô sinh khi mắc bệnh quai bị.
Biến chứng ở nữ giới
- Viêm buồng trứng: Biến chứng này sẽ chiếm tỷ lệ 7% ở phụ nữ sau khi tuổi dậy thì;
- Biến chứng quai bị ở phụ nữ mang thai: Ở trong 3 tháng đầu thai kỳ, biến chứng này có thể sảy thai hoặc khiến thai bị dị dạng. Với 3 tháng cuối kỳ có thể dẫn đến sinh non hoặc thai chết lưu.
Phương pháp điều trị bệnh quai bị như thế nào?
Hiện nay, bệnh quai bị chưa có có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu vẫn là điều trị theo các triệu chứng kết hợp chăm sóc người bệnh. Ngoài ra, cần phải phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể gây ra bệnh.
- Đầu tiên, khi người bệnh có dấu hiệu đau sưng ở vùng mang tai cần phải đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán để phân biệt bệnh. Một số gây viêm tuyến nước bọt không nhất thiết gây ra do virus quai bị mà còn gây ra bởi các vi khuẩn và virus khác;
- Nếu các triệu chứng sốt hay đau vùng mang tai, bệnh nhân có thể sử dụng các thuốc giảm đau, hạ sốt để sử dụng;
- Người bệnh cần phải uống nước nhiều hơn để bù nước và các chất điện giải. Bạn có thể uống oresol để bổ sung nhanh hơn;
- Để giảm bớt tình trạng sưng đau ở tuyến nước bọt, bạn có thể chườm mát;
- Không nên ăn các thực phẩm quá cứng, thức ăn quá nhiều gia vị cay nóng hoặc chua. Hơn nữa, nên ăn những thực phẩm lỏng, mềm, dễ ăn hay dễ nuốt như cháo hoặc súp;
- Ngoài ra, không nên tùy tiện dùng thuốc kháng sinh, chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ hoặc nghi ngờ có nguy cơ gây bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cần phải hạn chế vận động mạnh, nên nghỉ ngơi thoải mái. Đặc biệt, tránh tiếp xúc với người trong gia đình và người xung quanh để hạn chế lây nhiễm.
- Đối với bệnh nhân nam giới nếu có các dấu hiệu viêm tinh hoàn hay bệnh nhân có dấu hiệu viêm buồng trứng sẽ được theo dõi chặt chẽ ở bệnh viện. Nhằm tránh những di chứng đáng tiếc làm ảnh hưởng đến sức khỏe về sau.
Cách phòng ngừa bệnh quai bị như thế nào?
Quai bị là bệnh lành tính nhưng chúng lại để lại những biến chứng nặng nề với sức khỏe. Đặc biệt, bệnh này chưa có thuốc đặc trị, do vậy phương pháp phòng bệnh sẽ là phương pháp tối ưu để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.
Lúc này, bạn cần phải nâng cao ý thức về phòng ngừa cũng như tác hại của bệnh gây ra, đặc biệt với những biến chứng đến sức khỏe sinh sản. Do vậy, cần phải nâng cao tầm quan trọng như vacxin, chăm sóc vệ sinh cá nhân, môi trường. Hơn nữa, hãy theo dõi sức khỏe khi có các dấu hiệu bất thường của bệnh. Nếu trường hợp mắc bệnh, hãy báo với cơ sở y tế để phát hiện kịp thời để tránh bùng phát thành từng cụm dích.
Bên cạnh đó, biện pháp dự phòng chủ động hiệu quả của bệnh quai bị chính là tiêm vacxin. Vacxin quai bị có thể sử dụng cho trẻ từ 12 tháng tuổi. Hiện nay, tại Việt nam thường dùng là vaccine kết hợp sởi – quai bị – rubella. Các vacxin này được nghiên cứu an toàn và có hiệu lực cao bảo vệ đạt đến trên 95% và hệ miễn dịch có thời hạn lâu dài.
Hy vọng trên đây là toàn bộ những thông tin về biểu hiện của quai bị. Khi sức khỏe có dấu hiệu bất thường, bạn hãy đến cơ sở khám chữa bệnh gần nhất để được thăm khám sức khỏe tổng quát cũng như đưa ra các phương pháp điều trị kịp thời (nếu có). Ngoài ra, bạn hãy chăm sóc sức khỏe bản thân của mình nhiều hơn bằng cách khám sức khỏe tổng quát ít nhất 6 tháng/lần.
Kim Dung
Hotline