Viêm Tủy Răng Có Nguy Hiểm Không? Cách Phòng Ngừa Và Điều Trị

Viêm tủy răng là một trong những bệnh răng miệng phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng nếu không được điều trị kịp thời. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 25% người trưởng thành từ 20 – 64 tuổi mắc sâu răng. Nếu không can thiệp đúng lúc, sâu răng có thể tiến triển thành viêm tủy, gây đau đớn và nguy cơ mất răng.

Vậy viêm tủy răng là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Cách nhận biết và phòng tránh ra sao? Hãy cùng My Auris tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Viêm tủy răng là gì?

Viêm tủy răng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở tủy răng, phần mô mềm nằm sâu bên trong răng. Tủy răng đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và duy trì sự sống của răng, bao gồm các mô liên kết, dây thần kinh và mạch máu. Khi tủy răng bị viêm, vi khuẩn có thể xâm nhập qua các lỗ sâu răng hoặc vết nứt trên bề mặt răng, gây ra những cơn đau nhức dữ dội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng.

Để hiểu rõ hơn về viêm tủy răng, chúng ta cần nắm vững cấu trúc của răng. Răng được cấu tạo bởi ba lớp chính:

• Men răng: Lớp ngoài cùng, cứng chắc, bảo vệ răng khỏi các tác động bên ngoài.
• Ngà răng: Lớp nằm dưới men răng, có độ cứng thấp hơn, chứa các ống ngà kết nối với tủy răng.
• Tủy răng: Lớp trong cùng, chứa các mô liên kết, dây thần kinh và mạch máu, đảm nhận chức năng nuôi dưỡng và cảm nhận của răng.

Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), tủy răng là thành phần quan trọng, có vai trò thiết yếu trong sự sống của răng.

Dựa vào những dấu hiệu nào để nhận biết viêm tủy răng

Viêm tủy răng là tình trạng tổn thương mô tủy bên trong răng, gây ra cơn đau răng dữ dội và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Nhận biết sớm dấu hiệu viêm tủy răng giúp người bệnh có hướng xử lý kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm như hoại tử tủy răng.

Ở giai đoạn đầu, viêm tủy răng có thể hồi phục nếu được điều trị đúng cách. Các triệu chứng phổ biến gồm:

Răng nhạy cảm tạm thời: Khi ăn đồ ngọt, uống nước lạnh, cảm giác ê buốt xuất hiện nhưng nhanh chóng biến mất.
Không đau khi nha sĩ kiểm tra: Nếu nha sĩ dùng dụng cụ gõ nhẹ lên răng mà không gây đau, có thể viêm tủy chưa tiến triển nghiêm trọng.
Không phản ứng với nhiệt độ: Răng không bị kích thích khi tiếp xúc với thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh.

Nếu không điều trị kịp thời, viêm tủy có thể trở nên nghiêm trọng và không thể tự phục hồi. Lúc này, người bệnh có thể sẽ gặp phải:

Đau răng kéo dài: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt khi ăn uống hoặc vào ban đêm.
Nhạy cảm kéo dài với nhiệt độ: Cảm giác ê buốt khi ăn đồ ngọt, thức ăn nóng hoặc lạnh kéo dài trên 30 giây.
Đau khi tác động lực: Cảm giác đau khi nhai hoặc khi nha sĩ gõ nhẹ vào răng.
Sưng nướu quanh răng: Có thể xuất hiện viêm, đỏ hoặc sưng tại vùng răng bị tổn thương.
Hôi miệng, sốt nhẹ: Hơi thở có mùi hôi do vi khuẩn phát triển, kèm theo sốt nhẹ trong một số trường hợp nhiễm trùng.

Nếu viêm tủy kéo dài và không được điều trị, tủy răng có thể hoại tử, gây mất cảm giác với nhiệt độ nhưng vẫn đau khi có lực tác động. Tình trạng này có thể dẫn đến áp xe răng, viêm xương hàm hoặc nhiễm trùng lan rộng.

5 Nguyên nhân gây viêm tủy răng

Tủy răng là phần trung tâm quan trọng, chứa dây thần kinh và mạch máu giúp nuôi dưỡng răng. Viêm tủy răng xảy ra khi lớp men răng bảo vệ bên ngoài bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

Bệnh nha chu

Viêm nha chu là một bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến nướu và xương hàm. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng từ nướu có thể lan xuống chân răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng qua lỗ chóp, gây viêm nhiễm nghiêm trọng.

Sâu răng – Thủ phạm hàng đầu gây viêm tủy

Khi vi khuẩn trong khoang miệng phân hủy thức ăn, chúng tạo ra axit, làm mòn men răng và hình thành lỗ thủng. Nếu không điều trị kịp thời, sâu răng có thể lan đến ngà răng và tủy răng, gây đau nhức dữ dội và nhiễm trùng. Thói quen đánh răng không đúng cách hoặc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa đường là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sâu răng.

Vết nứt răng

Những vết nứt răng có thể xuất hiện do chấn thương, nhai thực phẩm quá cứng hoặc thói quen nghiến răng. Khi răng bị nứt, tủy răng có nguy cơ bị lộ ra ngoài, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây viêm nhiễm. Đặc biệt, các vết nứt nhỏ có thể không dễ nhận thấy, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây viêm tủy.

Mòn men răng

Tình trạng mòn men răng có thể xảy ra do thói quen đánh răng quá mạnh, sử dụng bàn chải lông cứng hoặc do nghiến răng trong khi ngủ. Khi men răng bị mài mòn, lớp ngà răng bên dưới dễ bị lộ, khiến răng trở nên nhạy cảm hơn và dễ bị viêm tủy nếu vi khuẩn tấn công.

Thủ thuật nha khoa

Các can thiệp như trám răng, bọc răng sứ hoặc điều trị nha khoa không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến viêm tủy. Nếu vật liệu trám không được đặt chính xác hoặc bị rò rỉ, vi khuẩn sẽ dễ dàng xâm nhập và gây tổn thương chân răng. Việc lựa chọn cơ sở nha khoa uy tín, có bác sĩ giàu kinh nghiệm là điều cần thiết để tránh biến chứng này.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm tủy răng

Viêm tủy răng là tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng trong răng, thường do vi khuẩn xâm nhập vào tủy thông qua các tổn thương hoặc sâu răng. Dưới đây là các yếu tố rủi ro viêm tủy răng mà bạn cần lưu ý:

Suy giảm hệ thống miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch yếu, đặc biệt là bệnh nhân mắc tiểu đường, dễ bị nhiễm trùng hơn, bao gồm cả nhiễm trùng tủy răng. Khi lượng đường trong máu không được kiểm soát tốt, vi khuẩn có cơ hội phát triển mạnh hơn, làm tăng nguy cơ sâu răng và viêm tủy.

Chấn thương răng do thể thao: Những va chạm mạnh khi tham gia thể thao hoặc tai nạn có thể gây nứt, mẻ răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tủy. Để bảo vệ răng, hãy đeo dụng cụ bảo vệ hàm khi chơi thể thao có tính đối kháng cao.

Chế độ ăn uống nhiều đường và carbohydrate tinh chế: Chế độ ăn chứa nhiều đường và carbohydrate tinh chế thúc đẩy sự hình thành mảng bám răng, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Điều này dẫn đến sự phá hủy men răng, tấn công ngà răng và có thể gây viêm tủy răng. Hạn chế thực phẩm có lượng đường cao và tăng cường rau xanh, thực phẩm giàu canxi giúp răng chắc khỏe hơn.

Chăm sóc răng miệng kém: Việc không đánh răng đúng cách, không sử dụng chỉ nha khoa hoặc bỏ qua việc thăm khám nha khoa định kỳ sẽ làm tăng nguy cơ sâu răng và viêm nhiễm tủy. 

Phân loại viêm tủy răng theo mức độ nguy hiểm

Viêm tủy răng là tình trạng tổn thương mô tủy do nhiễm trùng hoặc tác động từ các yếu tố bên ngoài như sâu răng, nứt răng. Dựa trên mức độ và tiến triển, viêm tủy được chia thành hai nhóm chính:

Phân loại viêm tủy răng theo mức độ tổn thương

Viêm tủy có thể hồi phục

Đây là giai đoạn sớm của bệnh, khi mô tủy chỉ bị kích thích tạm thời. Người bệnh có thể cảm thấy cơn đau thoáng qua khi tiếp xúc với thức ăn nóng, lạnh hoặc đồ uống có nhiệt độ quá cao. Tuy nhiên, cảm giác này sẽ biến mất khi không còn tác nhân kích thích. Nguyên nhân thường gặp là sâu răng hoặc nứt răng nhẹ. Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời bởi nha sĩ, tình trạng này có thể được kiểm soát mà không cần can thiệp sâu.

Viêm tủy không hồi phục

Ở giai đoạn này, mô tủy đã bị tổn thương nặng nề và không thể phục hồi. Tủy răng bị viêm kéo dài sẽ dẫn đến hoại tử, gây đau nhức dữ dội. Người bệnh có thể gặp:
Cơn đau kéo dài hơn 30 giây khi tiếp xúc với thức ăn nóng hoặc lạnh.
Đau tự phát, có thể lan sang tai, hàm hoặc thái dương.
Đau tăng khi nằm xuống hoặc về đêm.
Khi nhiễm trùng lan rộng, vùng xung quanh răng có thể bị sưng tấy.

Trong nhiều trường hợp, nhiễm trùng chưa lan đến vùng chóp răng, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn. Nếu không điều trị kịp thời, viêm tủy không hồi phục có thể dẫn đến mất răng hoặc biến chứng nguy hiểm.

Phân loại viêm tủy răng theo giai đoạn

Viêm tủy cấp

Giai đoạn này đặc trưng bởi cơn đau dữ dội, kéo dài ngay cả khi không có tác động từ thức ăn. Người bệnh cảm thấy khó chịu khi nhai, đặc biệt là khi thức ăn rơi vào vùng bị viêm. Nếu viêm tủy tiến triển thành viêm tủy sinh mủ, triệu chứng đau sẽ trở nên trầm trọng hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Viêm tủy mạn tính

Khác với viêm tủy cấp, viêm tủy mạn tính có diễn tiến chậm hơn. Cơn đau có thể kéo dài hàng giờ, nhưng trong một số trường hợp, người bệnh chỉ cảm thấy đau nhẹ khi nhai. Vì triệu chứng không quá nghiêm trọng, nhiều người có xu hướng chủ quan, khiến bệnh tiến triển âm thầm đến giai đoạn nặng hơn.

Viêm tủy răng có nguy hiểm không?

Viêm tủy răng không chỉ gây đau nhức dữ dội, mà nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến nhiễm trùng răng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến xương hàm và các cơ quan quan trọng trong cơ thể.

Khi viêm tủy tiến triển, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu vào răng, gây:

Áp xe răng: Hình thành túi mủ quanh chân răng, gây đau nhức dữ dội.
Viêm quanh chóp, áp xe quanh chóp – Tổn thương vùng xương quanh chân răng, làm răng lung lay.
Viêm mô tế bào: Lây lan nhiễm trùng sang mô mềm ở má, cằm, cổ, gây sưng tuyến cổ và sốt cao.
Viêm tủy xương: Nhiễm trùng lan vào xương hàm, gây mất xương nghiêm trọng.

Nếu vi khuẩn từ răng lan rộng, chúng có thể gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm:

Từ răng hàm trên:

• Viêm xoang mủ, viêm màng não, thậm chí áp xe não do vi khuẩn di chuyển qua đường máu.
• Viêm mô tế bào hốc mắt, gây sưng nề, ảnh hưởng đến thị giác.
• Huyết khối xoang hang, một tình trạng nhiễm trùng có thể gây tử vong.

Từ răng hàm dưới:

• Đau thắt ngực Ludwig: Tắc nghẽn đường thở do sưng nề nghiêm trọng vùng cổ.
• Áp xe cạnh họng, viêm trung thất, có thể gây khó thở, đe dọa tính mạng.
• Viêm màng ngoài tim, viêm màng phổi, làm suy giảm chức năng tim phổi nghiêm trọng.
• Viêm tĩnh mạch cổ, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng huyết.

Các phương pháp chẩn đoán viêm tủy răng

Viêm tủy răng là một bệnh lý nghiêm trọng, nếu không được phát hiện kịp thời có thể dẫn đến hoại tử tủy răng và ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Để chẩn đoán viêm tủy răng, nha sĩ sẽ thực hiện một loạt xét nghiệm độ nhạy cảm của răng nhằm xác định mức độ tổn thương của mô tủy.

Xét nghiệm tủy điện
Phương pháp này giúp đánh giá tình trạng hoạt động của tủy răng bằng cách sử dụng xung điện cường độ thấp. Nếu tủy răng còn sống, bệnh nhân sẽ cảm nhận được kích thích. Ngược lại, nếu mô tủy đã bị hoại tử, răng sẽ không phản ứng với xung điện. Đây là một phương pháp quan trọng trong việc xác định mức độ tổn thương tủy.

Kiểm tra nóng/lạnh
Nha sĩ sẽ áp dụng chất nóng hoặc lạnh trực tiếp lên răng để kiểm tra phản ứng của tủy răng. Nếu tình trạng viêm tủy răng chưa hồi phục, bệnh nhân sẽ cảm thấy ê buốt kéo dài trên 30 giây. Trong trường hợp mô tủy đã chết, răng sẽ không còn cảm giác.

Gõ răng để kiểm tra phản ứng
Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ nha khoa để gõ nhẹ vào răng nhằm đánh giá phản ứng đau. Nếu cảm giác đau xuất hiện, đặc biệt là khi gõ vào vùng chóp răng, có thể bệnh nhân đang gặp phải tình trạng viêm tủy không hồi phục.

Chụp X-quang nha khoa
Đây là phương pháp quan trọng giúp đánh giá mức độ lan rộng của viêm nhiễm. Chụp X-quang nha khoa giúp xác định xem tủy răng có bị tổn thương nặng hay không, đồng thời loại trừ các bệnh lý răng miệng khác.

Viêm tủy răng có thể tự khỏi không? Sự thật bạn cần biết

Không thể! Viêm tủy răng không có khả năng tự lành mà cần can thiệp y khoa kịp thời. Nếu không được điều trị đúng cách, nhiễm khuẩn răng có thể lan rộng, hình thành ổ viêm chân răng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như áp xe răng, viêm quanh cuống răng hoặc thậm chí mất răng vĩnh viễn.

Tại sao viêm tủy răng không thể tự khỏi?

Cấu trúc tủy răng: Tủy răng là mô mềm chứa nhiều dây thần kinh và mạch máu. Khi bị viêm, vi khuẩn xâm nhập gây tổn thương nghiêm trọng, không thể tự phục hồi như các mô khác trong cơ thể.

Diễn tiến bệnh lý: Viêm tủy thường phát triển qua nhiều giai đoạn. Nếu không điều trị kịp thời, tủy răng hoại tử, dẫn đến nhiễm trùng lan rộng, làm suy yếu xương hàm và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân.

Nguy cơ biến chứng cao: Vi khuẩn trong răng có thể theo đường máu gây viêm xoang, viêm mô tế bào, thậm chí ảnh hưởng đến tim mạch nếu không kiểm soát sớm.

Các phương pháp điều trị viêm tủy răng hiệu quả

Viêm tủy răng là tình trạng viêm nhiễm mô tủy bên trong ống tủy, gây đau nhức và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Tùy vào mức độ tổn thương, nha sĩ sẽ đề xuất các biện pháp điều trị phù hợp.

Khi viêm tủy ở giai đoạn nhẹ, có thể hồi phục, nha sĩ sẽ loại bỏ nguyên nhân gây bệnh – thường là sâu răng – và thực hiện trám răng để bảo vệ mô tủy.

Với trường hợp viêm tủy không thể phục hồi, các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn sẽ được áp dụng:

Điều trị tủy (lấy tủy răng)

Khi mô tủy bị tổn thương nghiêm trọng nhưng vẫn có thể bảo tồn răng, bác sĩ sẽ thực hiện điều trị tủy, bao gồm:
Loại bỏ phần mô tủy bị viêm nhiễm
Làm sạch ống tủy và sát khuẩn
Trám bít ống tủy để ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập
Phục hình thẩm mỹ bằng mão răng để bảo vệ cấu trúc răng

Sau điều trị, bệnh nhân cần tái khám để kiểm tra kết quả và đảm bảo răng hồi phục tốt.

Nhổ răng

Nếu viêm tủy đã lan rộng, khiến răng không thể giữ lại, nha sĩ có thể đề xuất nhổ răng. Sau khi nhổ, bệnh nhân có thể lựa chọn các phương án phục hình như:
Cấy ghép răng Implant: Thay thế răng mất bằng trụ Implant tích hợp với xương hàm, giúp khôi phục chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.
Cầu răng sứ: Dùng răng sứ gắn cố định lên hai răng kế cận để lấp đầy khoảng trống.

Sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị

Mặc dù thuốc kháng sinh không thể chữa khỏi viêm tủy, nhưng có thể giúp kiểm soát nhiễm trùng trong trường hợp chưa thể can thiệp ngay. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm không steroid để giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian chờ điều trị.

Cách giảm đau viêm tủy răng tại nhà: Giải pháp tạm thời

Viêm tủy răng là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây đau nhức dữ dội, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Trong khi chờ đợi thăm khám tại bác sĩ răng hàm mặt, bạn có thể áp dụng một số phương pháp trị viêm tủy răng tại nhà để giảm đau răng tạm thời.

Sử dụng thuốc giảm đau răng không kê đơn: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen giúp giảm viêm và đau hiệu quả. Acetaminophen (paracetamol) là lựa chọn thay thế nếu bạn không dùng được NSAID.

Thuốc tê răng tại chỗ: Các loại gel hoặc dung dịch chứa benzocaine hoặc lidocain có thể bôi trực tiếp lên răng và nướu bị viêm để làm tê cơn đau. Không dùng cho trẻ dưới 2 tuổi hoặc người có tiền sử dị ứng với các hoạt chất này.

Chườm lạnh răng: Dùng túi đá bọc trong khăn mỏng, chườm lên vùng má gần răng đau trong 15-20 phút. Cách này giúp co mạch, giảm sưng và tạm thời làm dịu cơn đau.

Nước muối súc miệng: Hòa một thìa cà phê muối vào nước ấm, súc miệng 2-3 lần/ngày để làm sạch vi khuẩn, giảm sưng viêm.

Tinh dầu đinh hương giải pháp giảm đau tự nhiên: Thấm vài giọt tinh dầu đinh hương lên bông tăm và chấm lên răng đau. Thành phần eugenol trong đinh hương có tác dụng giảm đau tương tự thuốc gây tê.

Tỏi trị đau răng: Nghiền nát một tép tỏi, chấm lên răng hoặc nướu viêm. Allicin trong tỏi có khả năng kháng viêm, giúp giảm đau hiệu quả.

Lá chuối trị đau răng: Dùng lá chuối non nghiền nát, lấy nước cốt thấm vào bông gạc và đắp lên răng đau khoảng 3 phút. Lá chuối chứa hoạt chất giúp giảm viêm, hỗ trợ làm dịu cơn đau.

Trà xanh súc miệng: Súc miệng bằng nước trà xanh 2-3 lần/ngày giúp kháng khuẩn, hỗ trợ nướu và răng khỏe mạnh hơn.

Cách phòng ngừa viêm tủy răng hiệu quả

Viêm tủy răng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra bên trong răng, ảnh hưởng đến dây thần kinh và mạch máu trong ống tủy. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây đau nhức dữ dội, áp-xe răng hoặc mất răng vĩnh viễn. Vì vậy, việc phòng ngừa viêm tủy là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe răng miệng.

Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày với kem đánh răng chứa fluoride để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn. Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày để làm sạch thức ăn mắc kẹt giữa các kẽ răng, giảm nguy cơ sâu răng dẫn đến viêm tủy.

Kiểm tra răng miệng mỗi 6 tháng để phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng, mòn men răng hoặc viêm nướu có thể tiến triển thành viêm tủy. Lấy cao răng định kỳ giúp loại bỏ vi khuẩn và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.

Nếu bạn có thói quen nghiến răng vào ban đêm, hãy sử dụng miếng bảo vệ răng để tránh mài mòn men răng, giúp bảo vệ tủy răng.

Hạn chế cắn đồ cứng như đá viên, kẹo cứng vì có thể làm nứt gãy răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng. Giảm tiêu thụ thức ăn ngọt và đồ uống nóng, lạnh, vì chúng có thể gây kích ứng răng và làm tăng nguy cơ sâu răng.

Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất bột đường, thay vào đó bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D để răng chắc khỏe.

Mặc dù có nhiều cách giảm đau viêm tủy răng tạm thời, nhưng việc tự ý điều trị tại nhà có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, ngay khi xuất hiện triệu chứng, bạn nên đến gặp bác sĩ nha khoa để được chẩn đoán chính xác và có phương án điều trị phù hợp.